17 februari 2017

Chirotaal 2017

Deze post is een vervolg op Chirotaal (2014). Neem die tekst er dus zeker ook nog eens bij.

Jaarthemataal

Sinds het begin van dit millennium creƫren Chirojaarthema's heel wat nieuwe woordenschat. In 1999 had je al de woordspeling Kukelekunst, maar vooral sinds 2001 is er geen houden meer aan. Met alle gevolgen van dien, want de woordspelingen zijn zo 'goed' gevonden dat alleen de taalcorrector nog weet hoe het allemaal geschreven wordt. Sinds 2004 krijgen we bovendien bijvoeglijke naamwoorden die van de slogan afgeleid zijn.

NatuurLeuk! (2004-2005)

Het heeft met natuur en/of milieu te maken, en het is plezant. Sinds dat werkjaar doen we NatuurLeuk!e spelletjes. Dat uitroepteken hoort bij de naam, dus volgt er ook nog een zinsleesteken op. Heel verwarrend in een vraag: "Wat vond jij van NatuurLeuk!?"

Stout?Moedig! (2010-2011)

Dat werkjaar ging het over Stout?Moedig!e daden. Je stoute schoenen aantrekken en doorzetten. Zelfde moeilijkheden als bij NatuurLeuk!, maar met een extra leesteken halverwege het woord.

Chirocycle (2016-2017)

Dit werkjaar krijgen we geen neologismen, maar bij de wereld van precycling, upcycling en recycling hoort wel specifieke woordenschat. Zo gaat het dikwijls over bekers waar je een waarborg voor geeft, en als je drankje op is, wissel je ze weer in. Dat inwisselen zet mensen blijkbaar op een verkeerd been: een wisselbeker is een trofee die je moet teruggeven zodra de wedstrijd of het tornooi opnieuw georganiseerd wordt. Die dingen waar je uit drinkt op een fuif zijn herbruikbare bekers.

Door de dwang van het rode lijntje schrijven mensen samenstellingen meer en meer 'op z'n Engels': met spaties in plaats van aaneen. Het komt zelfs zo vaak voor dat er een website aan gewijd is: Signalering Onjuist Spatiegebruik. Het is nochtans eenvoudig: een samenstelling schrijf je aan elkaar. Als er klinkers botsen of als er verwarring kan ontstaan, schrijf je een koppelteken. En als je het zelf duidelijker vindt, mag je ook een koppelteken schrijven waar dat niet echt moet. Dus: Chirocycle-actie. Alleen bij cijfers en bij (merk)namen mag en moet de spatie blijven staan: 24 urenactiviteit, De Banierwinkel (zie verder).

Merknamen

Voor merknamen moet je zorg dragen. Dat betekent twee dingen.

  • Je schrijft ze altijd op dezelfde manier. De Banier is in twee woorden, met twee hoofdletters, ook in samenstellingen. Idem voor De Karmel, De Kalei en De Hagaard. Zoals we ook Rode Kruispost schrijven, dus. Vind je 'de De Banierwinkel' vreemd? (Terecht.) Maak er dan 'een winkel van De Banier' van. 
  • Je gebruikt ze spaarzaam. Chiropublicaties gaan over de Chiro, dat spreekt vanzelf. Het is dus niet meer nodig om te benadrukken dat je Chiroactiviteiten doet op je Chiroterrein en in je Chirolokalen, en dat de Chiroleiding en de Chiroleden daar Chirokleren voor aandoen om het Chirogevoel nog aan te wakkeren.